“Tây Tiến là sự tiếp nối của một dòng thơ lãng mạn nhưng đã được tác giả thổi vào một tâm hồn rất trẻ trung, mới lạ, khác hẳn với những vần thơ buồn da diết”. – Vũ Thu Phương

Tây Tiến – Bức tranh thiên nhiên và hình ảnh người lính

Tây Tiến là một trong những bài thơ hay nhất của nền văn học Việt Nam, vận động không ngừng giữa lãng mạn và hiện thực, giữa hài hòa với phong cách và sự kiên cường bất khuất. Có thể nói, Quang Dũng đã thổi một hồn thơ rất riêng vào tác phẩm của mình, để vừa làm nổi bật vẻ đẹp thiên nhiên thơ mộng, vừa khắc họa hình ảnh người lính Hà thành anh hùng.

Vẻ đẹp tự nhiên

Tây Bắc là nàng thơ của biết bao thi nhân, bởi thiên nhiên nơi đây mang một vẻ đẹp rất riêng khi vừa có sự lãng mạn nên thơ, vừa có sự hoang sơ, hiểm trở của đồi núi. Vẻ đẹp ấy đã chiếm lấy trái tim của nhà thơ:

“Sông Maxa và Tây Tiến!Nhớ núi nhớ chơi vơi.Sài Khaosviết đoàn quân mỏi,Mường Lát hơi về trong đêm.

“

Mở đầu bài thơ là hình ảnh dòng sông Mã, một thắng cảnh nổi tiếng của vùng Tây Bắc. Nó gợi lên trong nhà thơ nỗi nhớ về cảnh núi rừng hoang sơ, hùng vĩ. Cảm xúc chủ đạo trong bài thơ là nỗi nhớ:

Nhớ rừng nhớ chơi vơi

Đó là nỗi nhớ khó định nghĩa, tính từ chơi vơi gợi tả nỗi đau nhưng lại mơ hồ, khó nói thành lời. Những cuộc chia tay không hẹn trước, chỉ có thể tồn tại trong hoài niệm, là chuyện thường thấy trong thời chiến:

Đó là một cuộc chia tay màu đỏ tươi. Sáng như cánh én hồng Buổi trưa ngày sắp sang đôngMùa thu, đột nhiên mặt trời tỏa sáng rực rỡ –chia tay màu đỏ

Nhà thơ nhớ thiên nhiên Tây Bắc da diết:

Sài Khao phủ đoàn quân mỏi, Mường Lát đêm về.

Nhà thơ chọn những địa điểm lạ, ít người nhắc đến để miêu tả nét duyên dáng của nơi đây, vắng vẻ ít người qua lại. Toàn bộ Tây Tiến là nỗi nhớ da diết của nhà thơ về mảnh đất một thời là chiến trường. Chính vì vậy, khi nhắc đến nơi đây, ta thấy những kí ức ngày xưa ùa về thật tươi mới, nó giao thoa với thực tại, tạo nên sự mờ ảo giữa hai không gian: không gian hiện tại và không gian hồi tưởng. Bởi vậy, tuy xa lạ nhưng qua hồn thơ và hoài niệm của Quang Dũng, những địa danh này đã xâm chiếm trí nhớ người đọc, giúp họ yên tâm cùng “Quang Dũng – trôi” đến một vùng đất đẹp, dữ dội và thơ mộng. , thương.

Tính chất ấy được thể hiện rõ hơn ở những câu thơ sau:

Lên dốc cheo leo khúc khuỷu, Heo hút mây, súng ngửi trời. Nghìn thước lên, ngàn thước xuống, Pha Luông nhà ai mưa xa.

Nhà thơ sử dụng lối ngắt nhịp 4/4 khiến câu thơ như bị ngắt làm đôi, nhằm diễn tả độ cao tuyệt đối của núi rừng Tây Bắc. Các từ “quanh co”, “sâu” gợi tả sự khó khăn của địa hình hiểm trở, các tính từ mạnh làm tăng mức độ khó khăn của thiên nhiên Tây Bắc. Cao độ của Tây Bắc được miêu tả qua câu thơ “súng ngửi trời” là một nét chấm phá của Quang Dũng. Số từ trong hàng nghìn từ làm tăng khoảng cách. uy nghiêm dữ dội toát ra từ những đỉnh núi cao ngút trời; tỏa ra từ những con đường quanh co uốn lượn giữa đại ngàn núi với độ dốc lớn. Đoạn thơ khiến người đọc hình dung ra vực thẳm thăm thẳm, hun hút. Trong thơ có cả họa và nhạc, sự kết hợp tài tình giữa ngôn từ đã giúp người đọc hình dung bức tranh thiên nhiên một cách trọn vẹn nhất.

Nhưng Tây Bắc không chỉ hùng vĩ, không chỉ hấp dẫn. Tây Bắc cũng rất nên thơ và lãng mạn:

Nhà ai Pha Luông mưa xa

Câu thơ bất ngờ dùng tất cả các thanh điệu để miêu tả vẻ đẹp thơ mộng của vùng núi Tây Bắc, ta có thể hình dung cảnh núi rừng ẩn hiện sau màn mưa, yên bình và đẹp đẽ. Tây Bắc luôn có hai mặt, một bên hiểm trở vô cùng, một bên bình yên đến lạ lùng:

Nhớ Tây Tiến cơm cháy, Mai Châu mùa em thơm hương nếp.

Ồ! Tây Bắc duyên dáng như một thiếu nữ, thiên nhiên ẩn hiện trong khói hương, ấm áp và đầy tình người. Nhà thơ Chế Lan Viên cũng từng viết:

Anh nắm tay em cuối mùa chiến dịch Vắt xôi nuôi quân giấu giữa núi rừng Tây Bắc không có lịch Nếp nếp đầu tiên còn tỏa hương thơm

Có lẽ thiên nhiên Tây Bắc – cái nôi của cách mạng luôn chiếm được cảm tình của các thi nhân bởi vẻ đẹp hùng vĩ và lãng mạn.

hình ảnh người lính

Hình ảnh người lính trong Tây Tiến rất đặc biệt, khi các nhà thơ cùng thời đi tìm vẻ đẹp dũng cảm thì Quang Dũng lại đi tìm vẻ hào hoa của những chàng trai trẻ. Không ngần ngại miêu tả hiện thực đau khổ để làm nổi bật vẻ đẹp của Bộ đội Cụ Hồ, tấm lòng nhân ái, không khuất phục:

Tây hành quân không mọc tóc. Đội quân xanh dữ dội và hung dữ

Nhà thơ Quang Dũng gọi đội quân của mình bằng cái tên thú vị là “đội quân không tóc”. Điều thú vị là những người này đã biến hiện thực khắc nghiệt của gian khổ thành niềm tự hào và lòng tự trọng. Câu thơ thứ hai tạo nên hai mặt đối lập: “quân xanh” và “dữ oai hùm”, một bên là thiếu thốn gian khổ, một bên là khí phách anh dũng của người chiến sĩ. Tây Tiến, ba tiếng “anh dũng, oanh liệt” tạo nên âm hưởng mạnh mẽ, hùng tráng cho đoạn thơ, người đọc cảm nhận được khí thế của đoàn quân ra trận, câu thơ có nhịp mạnh, đậm chất hùng tráng, đồng thời thể thể hiện sự chủ động ứng phó với các tình huống của người lính. Những thử thách quá quen thuộc với họ và rèn cho họ một ý chí sắt đá:

Rải khắp biên ải mồ mả, chiến trường đi không tiếc. Áo thay chiếu, anh về đất, sông Mã gầm thét một mình dạo chơi.

Những con người có lý tưởng sống cao đẹp, đã ra đi không tiếc tuổi thanh xuân, vì độc lập, tự do của dân tộc, như thành công của trường kỳ cách mạng trường kỳ. Nhà thơ đã dùng hình ảnh áo bào để nói về cái chết của người lính, như một lời cảm ơn sâu sắc đến nhà thơ, cũng như làm cho những cái chết ấy trở nên cao cả.

Nhưng ngay cả người lính trong thơ Quang Dũng cũng có nét lãng mạn riêng:

Mở to mắt, gửi ước mơ qua biên giới. Đêm mộng Hà Nội, nét đẹp Việt kiều

Trong bài Đất nước, Nguyễn Đình Thi từng viết:

Người ra đi đầu tiên không ngoảnh lại. Sau thềm nắng lá rơi đầy

Ý tôi là, dù đã ra đi vẫn không thể nguôi ngoai những tiếc nuối, người Hà Nội mang trong mình lý tưởng cao cả nhưng không thể làm ngơ trước vẻ đẹp hào hoa của nó. Hai câu thơ đã nhấn mạnh từ “mơ” và “ước mơ”. Chữ “sung” được dùng khá hay, nó cho thấy bao ước vọng, bao hoài bão, hoài bão từ đáy lòng dâng lên trên cả đôi mắt. “Mọc mắt” chỉ hành động mạnh mẽ nhưng không phải là trừng phạt hay đe dọa mà là ánh mắt đau đớn, không nguôi, thể hiện sự nhớ nhung, mong mỏi. Từ “mơ” khiến cho câu thơ như bị trùng xuống, chứa đựng một nỗi niềm man mác.

Đoạn thơ chia thành hai thái cực, một thái cực khẳng khái, một thái cực khoa trương. Trong mơ, người lính vẫn được phép mơ về hạnh phúc cá nhân, những mong ước nhỏ nhoi ẩn chứa trong một Kiều thơm:

Điều lớn lao trên đất nước bao la Vẫn không quên điều nhỏ bé nhất Chung thủy nhất là tình đất Mỗi sắc hoa đều thấm đẫm tình người – Hoa mua tím

Nhà thơ luôn chú ý đến những rung động thầm kín của người lính, đó là những cảm xúc rất đời thường. Nhà phê bình Phong Lan nhận xét: “Tây Tiến là tượng đài bất tử của người lính vô danh” – bất tử bởi vẻ đẹp hào hùng, hào hùng và bi tráng.

Miền Tây với những hình ảnh chân thực nhất đã khắc họa thành công một thiên nhiên Tây Bắc hùng vĩ, yên bình và thơ mộng, đồng thời làm nổi bật hình ảnh người lính hào hùng, hào hoa đậm chất Hà Nội.