Soạn ôn tập và kiểm tra Tiếng Việt lớp 8 HK 1

Dạy

MỘT YÊU CẦU

– Nắm vững các nội dung về từ vựng và ngữ pháp tiếng Việt đã học trong học kỳ I: mức độ khái quát về nghĩa của từ, các trường từ vựng; từ tượng hình, từ tượng thanh; xa rời địa phương, bị xã hội cô lập; phép tu từ từ vựng; trợ từ, thán từ; tính từ tình thái; câu ghép.

-Làm một số bài tập trong SGK.

B. TRẢ LỜI CÂU HỎI, BÀI TẬP

I. Luyện Từ Vựng

Dựa vào vốn hiểu biết về văn học dân gian và mức độ khái quát về nghĩa của từ, hãy điền vào chỗ trống những từ thích hợp theo sơ đồ sau:

(SGK, tr. 157)

Gợi ý

a) Điền từ vào chỗ trống theo sơ đồ:

Giải thích các từ có nghĩa hẹp trong sơ đồ trên:

-Truyền thuyết: Truyện dân gian kể về các nhân vật và sự kiện lịch sử xa xưa, có nhiều yếu tố thần kỳ.

-Truyện cổ tích: Truyện dân gian kể về cuộc đời, số phận của một số nhân vật quen thuộc (như người mồ côi, người xấu xí, người em, người dũng cảm…), có nhiều chi tiết tưởng tượng. tượng tưởng tượng.

-Truyện ngụ ngôn: Truyện dân gian mượn chuyện về loài vật, đồ vật hoặc về chính con người rồi ám chỉ vào chuyện của người.

Truyện cười: Truyện dân gian dùng hình thức hài hước để giải trí hoặc phê phán, đả kích.

Những từ phổ biến trong phần giải thích ý nghĩa của những từ này là những câu chuyện dân gian. Đây là từ có nghĩa rộng hơn (mức độ khái quát cao hơn).

b) Trong ca dao Việt Nam có nhiều câu sử dụng biện pháp tu từ phóng đại, nói giảm. Ví dụ phóng đại:

+ Lỗ mũi mười tám đống lông

Chồng yêu chồng bảo râu rồng là trời cho

Con tằm ăn lá dâu

Đôi khi chúng ăn thịt cả trâu và bò

c) Viết hai câu, một câu dùng từ tượng hình, một câu dùng từ tượng thanh.

Ví dụ:

-Biển động, đêm nằm nghe tiếng sóng vỗ về.

-Đàn trâu no nê đủ cả theo lũ trẻ về làng.

II. Ngữ pháp

Luyện tập

(SGK, tr. 158)

Gợi ý

a) Viết hai câu, trong đó một câu dùng tiểu từ và từ bổ nghĩa, câu còn lại dùng tiểu từ và thán từ. Ví dụ:

– Anh đoạt hai giải đó cùng lúc à?

Ôi trời, chính tôi cũng ngạc nhiên vì điều này.

b) Câu Pháp chạy, Nhật đầu hàng, vua Bảo Đại thoái vị là câu ghép. Câu này có thể được chia thành ba câu đơn giản. Tuy nhiên, khi tách thành ba câu đơn giản thì tính liên kết, liên tục của các sự việc sẽ bị phá vỡ. Do đó, ý nghĩa của câu sẽ thay đổi.

c) Đoạn văn gồm ba câu. Câu thứ nhất và câu thứ ba là câu ghép. Trong câu đầu tiên, các mệnh đề cũng được nối với nhau bằng quan hệ từ. Trong câu thứ ba, các vế câu được nối với nhau bằng quan hệ từ vì.