Dạy

MỘT YÊU CẦU

Tìm hiểu chủ đề và cách làm một bài luận thuyết phục:

– Bài văn thuyết minh nêu đối tượng để người nói trình bày hiểu biết về đối tượng đó.

-Để làm một bài văn thuyết minh cần tìm hiểu đối tượng thuyết minh, xác định rõ phạm vi hiểu biết về đối tượng đó; sử dụng phương pháp diễn giải phù hợp; ngôn ngữ chuẩn xác, dễ hiểu. Cần nắm được bố cục của bài văn thuyết minh (Mở bài: giới thiệu đối tượng văn tự sự; Thân bài: trình bày cấu tạo, đặc điểm, lợi ích,… của đối tượng; Kết bài: bày tỏ thái độ đối với đối tượng) .

B. TRẢ LỜI CÂU HỎI, BÀI TẬP HỌC TẬP

Bài văn thuyết phục và cách làm bài văn thuyết phục

I. Bài văn thuyết minh

Đọc bài văn thuyết minh và hoàn thành các yêu cầu nêu dưới đây.

a) Giới thiệu gương mặt trẻ của thể thao Việt Nam (Ví dụ: Nguyễn Thúy Hiền, Phạm Văn Quyến…).

b) Giới thiệu tập truyện.

c) Giới thiệu về chiếc nón lá Việt Nam.

d) Giới thiệu về chiếc áo dài Việt Nam.

e) Thuyết minh về chiếc xe đạp.

g) Giới thiệu về đôi dép lốp trong kháng chiến.

h) Giới thiệu về một di tích, danh lam thắng cảnh của quê hương (đền, chùa, hồ nước, công trình kiến ​​trúc…).

i) Tả một giống vật nuôi có ích.

k) Giới thiệu về hoa ngày Tết ở Việt Nam.

l) Thuyết minh về món ăn dân tộc (bánh chưng, bánh giầy, phở, cốm…).

m) Giới thiệu về Tết Trung thu.

n) Giới thiệu một đồ chơi dân gian.

Lời yêu cầu:

– Nhận xét về phạm vi đề tài trên.

-Dựa vào tính chất của bài văn thuyết phục để tìm hiểu đề bài và yêu cầu về nội dung của bài văn thuyết minh.

Gợi ý

Các đề bài trên đều bắt buộc phải viết theo kiểu văn bản thuyết minh (có tiêu đề ghi rõ là thuyết minh nhưng phải có phần mở đầu mới viết được). Đối tượng kể là: gương mặt trẻ thể thao, tập truyện, chiếc xe đạp, nón lá, áo dài Việt Nam, đôi dép trong kháng chiến, danh lam thắng cảnh của quê hương. , giống vật nuôi có ích, hoa Tết, món ăn dân tộc, Tết Trung thu, đồ chơi dân gian. Đề bài yêu cầu giới thiệu, chứng minh, thuyết minh về đối tượng chứ không kể, miêu tả, biểu cảm về đối tượng.

Đề bài (a) Giới thiệu một gương mặt trẻ của thể thao Việt Nam, cần giới thiệu cụ thể về gương mặt trẻ đó, thành tích thi đấu, vị trí của người đó trong đội tuyển, trong nền thể thao nước nhà…

Đề (b) Giới thiệu một tập truyện, em phải giới thiệu tên tập truyện, nơi xuất bản, năm xuất bản, hình thức trình bày (khổ giấy, bìa, tranh…), nội dung, hình thức. ý nghĩa của tập truyện, tôi có thể mua nó ở đâu…

Đề (e) Thuyết minh về chiếc xe đạp, các em cần trình bày được cấu tạo, nguyên lý hoạt động của chiếc xe đạp; vị trí, tác dụng của phương tiện này trong đòi sống của con người.

2.Cách viết văn thuyết phục

Đọc đoạn văn và trả lời các câu hỏi.

XE ĐẠP (SGK, tr. 138-139)

Câu hỏi:

a) Đối tượng thuyết phục của bài văn là gì?

b) Chỉ ra ở phần Mở bài, Thần bài, Kết luận và cho biết nội dung của từng phần.

c) Để giới thiệu về chiếc xe đạp, bài văn miêu tả cấu tạo của chiếc xe đạp đó như thế nào? (Ô tô có bao nhiêu bộ phận? Có những bộ phận nào? Các bộ phận được giới thiệu theo thứ tự nào? Có ý nghĩa không? Tại sao?)

d) Phương pháp thuyết minh trong bài là gì?

Gợi ý

a) Đối tượng của bài giảng là chiếc xe đạp.

b) Bố cục:

-Phần mở đầu (đoạn đầu): Giới thiệu sơ lược về xe đạp.

-Thân xe (tiếp tục “xử lý”): Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của xe đạp.

-Kết bài (còn lại): Công dụng, vị trí của xe đạp trong đời sống.

c) Giới thiệu về cấu tạo của chiếc xe đạp:

– Hệ thống truyền động.

– Hệ thống điều khiển.

– Hệ thống giao thông.

Giới thiệu các bộ phận trên là hợp lý, dễ dàng nói về cơ chế hoạt động của xe đạp. Nếu giới thiệu một cách liệt kê như: bánh xe, phuộc, khung xe, xích, líp, đĩa, bàn đạp của xe đạp… thì sẽ khó trình bày cơ chế hoạt động của xe đạp.

d) Phương thức thuyết minh trong bài: phân loại, bao quát (khi chia thành các hệ thống: truyền, điều, vận trong thân bài). Ngoài ra, bài viết còn sử dụng phương pháp liệt kê (ví dụ: Hệ truyền động gồm khung xe, hàn bàn đạp, trục giữa, dẫn động giữa, xích, phuộc, đĩa xích, hai trục và hai bánh trước, dẫn động sau); sử dụng số liệu (ví dụ: đường kính bánh xe thường là 650 mm hoặc 700 mm, gấp 10 lần đường kính của băng); đưa ra định nghĩa (ví dụ: Xe đạp là phương tiện giao thông chạy bằng sức người).

PHẦN THỰC HÀNH

Bài tập 1. Lập dàn ý và lập dàn ý cho bài: “Giới thiệu về chiếc nón lá Việt Nam”.

Gợi ý

Tham khảo dàn ý sau:

a) Mở bài

Nêu định nghĩa về nón lá Việt Nam.

b) Thân

-Mũ có hình dạng như thế nào? Mũ được làm bằng chất liệu gì? Làm thế nào để làm một chiếc mũ? Hình nón gồm những bộ phận nào? Nghề làm nón nổi tiếng ở vùng nào? (Ví dụ: nón Huế, nón Quảng Bình, nón Hà Tây – làng Chuông…)

Giá trị của việc sử dụng nón lá trong đời sống người Việt Nam (che nắng, che mưa). Giá trị văn hóa của nón (vật trang điểm, bùa của phụ nữ; lễ vật của thầy cúng; đạo cụ trong biểu diễn nghệ thuật). Ý nghĩa tượng trưng của chiếc nón lá Việt Nam?

-Bạn có nghĩ chiếc nón lá trở thành biểu tượng của người phụ nữ Việt Nam?

c) Kết thúc bài học

Cảm nhận chiếc nón lá Việt Nam. Cần bảo tồn nghề chằm nón lá