Phân tích bài thơ “Có nhớ em” nói về em… Nhớ câu ca dao nghĩa tình chung thủy?
Dạy
Nội dung: Mượn lời đối đáp của kẻ ra đi với kẻ ở lại, nhà thơ Tố Hữu bày tỏ nỗi nhớ da diết về thiên nhiên và con người Việt Bắc.
Một. Hai câu đầu thể hiện cảm xúc chủ đạo của bài thơ:
“Anh về rồi, em có nhớ anh không?
Anh về nhớ hoa bên em”
– Người ra đi gọi mình là “tôi”, người ở lại gọi mình là “tôi”. Hai đại từ này thường thấy trai gái xưng hô trong dân gian: “Anh không cho em về Em nắm vạt áo viết câu thơ”. Cách xưng hô này cho thấy sự chia tay giữa người kháng chiến và nhân dân Việt Bắc giống như cuộc chia tay của một đôi trai gái, thắm thiết, trìu mến.
-Đoạn ngữ “Em về” được lặp lại hai lần với câu hỏi tu từ “Em có nhớ anh không” tạo âm điệu chua xót, qua đó bộc lộ nỗi niềm bâng khuâng, lưu luyến và mong mỏi bày tỏ lòng mình. Đi.
“Hoa” là hoán dụ tượng trưng cho thiên nhiên. Trong kí ức của người về, Việt Bắc sình lầy, rực rỡ vẻ đẹp của muôn hoa đua nhau khoe sắc. Còn “người” là hình ảnh ẩn dụ chỉ những người dân Việt Bắc. Với những người kháng chiến từng gắn bó với chiến khu cách mạng, Việt Bắc luôn đẹp trong sự gắn bó giữa thiên nhiên và con người.
b. Ở tám dòng thơ tiếp theo, Tố Hữu đã tạo nên một bộ tranh tứ bình đặc sắc về Việt Bắc theo chủ đề “xuân hạ thu đông”:
– Bốn bức tranh trong bốn cặp câu đối lục bát được vẽ theo nghệ thuật hội họa phương Đông mà người Việt Nam thường gọi là tranh tứ bình. Nếu vẽ tranh theo 4 mùa riêng biệt gọi là tranh tứ quý. Để phản ánh chủ đề “xuân hạ thu đông” người xưa thường mượn các loài hoa để tượng trưng: mùa xuân vẽ hoa mai, mùa hạ vẽ hoa lan, mùa thu vẽ hoa cúc và mùa đông người ta lấy cây trúc làm biểu tượng. Bức tranh tứ bình của Tố Hữu cũng là tranh tứ quý, nhưng không phải để nói về vẻ đẹp của “mai, lan, cúc, trúc” mà để tả những nét thiên nhiên rất đặc trưng của núi rừng Việt Bắc. đều rực rỡ và sôi động, có ánh sáng lung linh, âm thanh ấm áp vui tươi, nhất là trong khung cảnh có người và cả hai dường như hòa quyện vào nhau.
-Tám câu có cấu trúc thống nhất: Bạch Câu Lục nói về thiên nhiên, bốn câu nói về con người. Tất cả hiện ra trước mắt ta một bức tranh Việt Bắc kì vĩ và thơ mộng qua nét bút tài tình của tác giả.
* Hình ảnh cơn giông:
Nếu trong dãy bốn mùa xuân, hạ, thu, đông thì xuân phải được nhắc đến đầu tiên. Nhưng trong bài thơ tác giả miêu tả bức tranh mùa đông trước. Có lẽ mùa đông là mùa chia tay Việt Bắc với cách mạng nên để lại cho nhà thơ nhiều ấn tượng nhất:
“Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi
Đèo cao dao thắt lưng soi nắng”.
-Trên nền xanh trải dài khắp núi rừng, màu “hoa chuối đỏ tươi” rực rỡ như những ánh đuốc bập bùng cháy trong màu xanh của rừng già gợi cảm giác ấm áp, man mác.
-Vượt qua cái giá lạnh của mùa đông giá rét, người dân vẫn vào rừng, lên nương, cuốc ruộng, trồng ngô… Hình ảnh con dao thắt lưng lấp lánh dưới ánh nắng càng làm tôn lên vẻ đẹp của họ. .
Giữa bao la của núi rừng, con người như một chấm nhỏ chuyển động, nhưng hoàn toàn không bị thiên nhiên lấn át, khuất lấp mà thực sự, thiên nhiên đang tôn lên vẻ đẹp của con người. Trên đèo cao, con người như có tư thế của một chủ nhân của núi rừng Việt Bắc.
* Bức tranh mùa xuân:
Giấc mơ ngày xuân nở trắng rừng
Nhớ người đan nón chuốt từng sợi.
Màu trắng rừng của hoa mai thể hiện sự thuần khiết, trinh nguyên của thiên nhiên Việt Bắc vào xuân. Hai từ “trắng rừng” đã nói lên cảm giác ngỡ ngàng, sung sướng của nhân vật trữ tình trước cảnh sắc xuân đang tràn ngập đất trời.
-Các động từ “đan”, “chuốt” không chỉ làm nổi bật nét óng ánh của những sợi chỉ đan nón mà còn thể hiện đức tính tỉ mỉ, cần cù của người dân Việt Bắc. Con người là chủ nhân của mùa xuân, là người tô điểm cho sắc xuân của đất trời thêm lộng lẫy.
* Bức tranh mùa hè:
Tiếng ve kêu rừng đổ vàng
Nhớ người chị hái măng một mình.
-Cụm từ “rừng vàng hổ phách” có thể hiểu theo các cách sau:
+ Hiếu theo nghĩa rừng nở hoa: cả không gian như được dát một màu vàng rực rỡ.
+ Cũng có thể hiểu “đổ vàng” là lá cây đồng loạt chuyển sang màu vàng để chuẩn bị cho mùa lá rụng.
+ Động từ “làm” thật đắt: Sắc vàng như từ trên trời sà xuống khiến cả không gian thấm đẫm sắc vàng.
Hai động từ “khóc” và “đổ” diễn tả không khí nhộn nhịp rất đặc trưng của mùa hè. Câu đối xanh xao động “tiếng nói” không chỉ của màu sắc mà còn của âm thanh, chỉ cần tiếng ve kêu vang lên, cả khu rừng như vội vàng, thoắt đổi sắc.
-Hình ảnh cô gái “hái măng một mình” với vần thơ lẻ loi, cô đơn nhưng đẹp đẽ trong cảnh túng thiếu, khơi dậy trong ta những rung động ngọt ngào, sâu lắng.
Bức tranh mùa hè vừa hùng vĩ với những nét vẽ khỏe khoắn, vừa mảnh mai, tinh tế thấm đẫm chất trữ tình, gợi ra một trường liên tưởng rộng lớn.
* Bức tranh mùa thu:
“Rừng thu trăng soi hòa bình
Nhớ ai chung tình câu hát ân tình”.
-Từ “bình yên” vừa gợi tả cảnh thanh bình ở nơi an toàn, vừa ám chỉ sự êm đềm, mát rượi của ánh trăng giữa rừng.
– Người không hiện ra dưới hình hài chiếc bóng mà với “bản tình ca thủy chung” lay động lòng người.
Đoạn thơ gợi nhớ về sinh hoạt ca hát của người dân Việt Bắc, của những đôi trai gái Việt Bắc yêu nhau, hò hẹn mãi không thôi. Bài hát vang vọng trong nỗi nhớ đã nói thay nỗi lòng hiện tại của người ra đi.
c. Bình luận:
-Câu thơ thể hiện đậm đà tính dân tộc: giọng thơ ngọt ngào, hùng hồn; Ngôn ngữ giản dị nhưng giàu hình ảnh, nét vẽ có lúc phóng khoáng, bao quát nhưng cũng có lúc cụ thể, tỉ mỉ…
-Mỗi bức tranh đều khắc họa đặc điểm của từng mùa, tuy có giá trị độc lập nhưng không phá vỡ sự hài hòa của bộ tứ tranh.
-Cảnh mùa đông và mùa hè có màu sắc rực rỡ, kích thích mọi giác quan của con người, cảnh mùa xuân và mùa thu dường như cân bằng trở lại, màu sắc trong sáng, êm dịu.
-Linh hồn trong cả bốn bức tranh là con người: cần cù, chăm chỉ, cần cù, tỉ mỉ và trung thành với cách mạng, với kháng chiến.
Tóm lại, Việt Bắc là một bản trường ca và cũng là một bản tình ca về cách mạng, về cuộc kháng chiến và về con người kháng chiến. Thể thơ lục bát, lối kết câu đối, ngôn ngữ giàu sắc thái dân gian – tất cả góp phần khắc sâu lời nhắn nhủ của Tố Hữu: Luôn ghi nhớ và phát huy chí truyền đáng quý, anh hùng bất khuất, nghĩa nhân. lòng trung thành của cách mạng, của dân tộc Việt Nam.
