Phân tích bài thơ Tự Tình 2 của Hồ Xuân Hương
Dạy
Hồ Xuân Hương là một nhà thơ có bản sắc riêng. Bản sắc ấy càng được khẳng định và thể hiện dưới nhiều sắc thái qua mỗi bài thơ. Thơ Hồ Xuân Hương giàu tâm trạng, giàu tâm sự. Nếu như thơ là sự tự biểu hiện ở mức độ cao nhất của cái tôi của thi nhân, ngoại trừ tình yêu của thi nhân, thì ở Hồ Xuân Hương, đặc điểm này của thơ lại được bộc lộ nổi bật hơn cả. Nhiều bài thơ của cô là thú nhận. Một trong số đó là bài thơ Tự Tình.
Đêm khuya vang tiếng trống gác,
Trơ mặt hồng với nước non.
Mở đầu bài thơ, tác giả đã nêu lên khung cảnh của một không gian và thời gian. Giữa đêm yên tĩnh, thoáng thấy một người phụ nữ. Đứng trước không gian bao la, rộng lớn của sông núi, Hồ Xuân Hương đối diện với sự vô tận của không gian, đồng thời cũng đối diện với nỗi niềm sâu thẳm, u uất của tám điều, nỗi niềm của chính mình. Khó tránh khỏi cảm giác choáng ngợp, trống trải, nhàm chán, nhìn đến đau lòng. Với tâm trạng cô đơn, buồn chán, “Bà chúa thơ Nôm” cảm thấy đời người thật nhỏ bé, phù du. Nỗi cô đơn đeo bám lấy cô ngay cả trong đêm khuya. Nó như một con sâu, con mọt gặm nhấm, cắn xé, gặm nhấm tâm hồn cô, khiến cô bồn chồn, không yên, thậm chí nghe đến tiếng trống cũng thấy ngột ngạt, hoang mang.
Không thể cứ “rút chân” ngậm thìa cô đơn, nhục nhã, cay nghiệt mãi được! Cô tìm đến giải pháp tạm thời: “Mượn rượu giải sầu”. Nhưng cay đắng thay:
Một chén hương đưa say về tỉnh.
Càng uống, bạn càng trở nên tỉnh táo. Càng muốn quên đi thì bao ký ức đau buồn lại ùa về như muốn “trêu ngươi” người nữ tu tài hoa này. Vòng đời luẩn quẩn, bế tắc, nỗi buồn chán, u uất của tâm hồn cứ thế dâng tràn trong đôi mắt sầu, đôi môi run run, “cuối thu” của Hồ Xuân Hương. Bạn còn chờ gì nữa? Người phụ nữ tài giỏi, sắc sảo, thông minh nhất thời bấy giờ nhưng lại lận đận trên con đường tình ái, hai lần qua đường đều bị đứt gánh giữa đường, cô luôn khát khao được yêu, luôn cháy bỏng vì tình. ở con người “Bà chúa thơ Nôm”. “Khát vọng tình yêu” khác với “khát vọng tình yêu”. Ước gì V Ig chỉ là một giấc mơ, MỌI nguyện vọng đã đạt được “đỉnh cao” của đam mê cháy bỏng, mãnh liệt, rực lửa trong lòng một đứa trẻ”, không có giới hạn. Khát vọng sủi bọt vẫn tinh tế, đầy nữ tính. Nhưng, khốn thay, tội nghiệp, tủi nhục cho Hồ Xuân Hy tá khi:
Trăng lưỡi liềm chưa tròn.
Đời người có hạn, thời gian là vĩnh cửu, không gian là vô tận… Bánh xe thời gian như bóng câu bên cửa sổ mà người con gái nào có… Thời gian cứ lặng lẽ trôi, tuổi trẻ qua đi, mà tình vần chưa trọn, hạnh phúc còn đó tuyết lở. Hạnh phúc như trái ngọt bay xa, ngoài tầm với của nữ nghệ sĩ, nó khiến cô khắc khoải, day dứt không thể níu kéo. Vầng trăng lên cao dường như cũng nhìn thấu những rung động, bấn loạn, bấn loạn trong lòng cô khi xúc động nghĩ đến số phận lẻ loi, cô độc của mình. Giọng điệu của ngôn ngữ, hình ảnh của câu thơ như một tiếng nấc nghẹn ngào, chua xót, nức nở đến trào nước mắt, phải cắn chặt môi đến bật máu mới ngừng khóc! Thử hỏi, có ai mà không cảm động, ngậm ngùi, thay mặt Hồ Xuân Hương cảm ơn suốt quãng đường này? Và thắc mắc “khách hàng má hồng” lúc nào gặp nhiều chuyên gia? Phải chăng “bạc mệnh” là từ chung chỉ những người phụ nữ tài sắc vẹn toàn ngày xưa?
Ông hoàng thơ tình Xuân Diệu nói:
Cho trẻ kể vị ngon của kẹo
Hãy để tuổi trẻ lên tiếng vì tình yêu.
Với Hồ Xuân Hương, cảm xúc đã chọn ngôn ngữ riêng trong thơ bà. Sau khi sinh ra, chúng ta thấy sự tuyệt vời của cô ấy ở chỗ; Sử dụng tiếng Việt tài tình, tinh tế, ông đã phát huy hết khả năng biểu đạt của chữ quốc ngữ (chữ Nôm) một cách điêu luyện, tài tình mà trước hay cả sau này ít người sánh được.
Ở câu thơ thứ ba, mầm mống của sự phản kháng, của vùng yên tĩnh bắt đầu được nhen nhóm khi nàng tự mình “nhậu nhẹt” giữa đêm khuya. Hình ảnh ấy vốn dành cho đàn ông, ngay cả những nhà Nho “lưng dài đắt giá” cũng chưa dám thử, huống hồ là người con gái dịu dàng, thùy mị, đoan trang, ung dung chốn phong trần như Hồ Xuân Hương.
“Thơ chỉ tràn đầy khi đời tràn đầy trong tim ta.” “Con sâu lúc nào cũng quằn quại”. Tâm trạng bị đè nén, đè nén rồi cũng sẽ nổ tung, giống như quả bóng căng quá sẽ “Bùm!”.. Bức tranh thiên nhiên dưới bàn tay tài hoa, một góc nhìn mới, được diễn tả bằng những từ ngữ rất “dẫn dắt”, hiện lên như một con sóng lớn, chuyển động mạnh mẽ, khuấy động, chao đảo dữ dội. Nỗi buồn lâu ngày không có đất ở trong con người có bản chất vui vẻ, lạc quan, yêu đời như HỒ Xuân Hương Nỗi uất ức với thiên nhiên cũng giống như sự bức bối của tâm trạng “không thể sống thế này được! Nỗi uất ức, tinh thần che giấu đấu tranh, vùng dậy, phản kháng đã dâng trào trong không khí. Lời thơ của chị phóng khoáng, du dương, táo bạo, dữ dội, quyết liệt, mang màu sắc “phóng khoáng, pha chút “phô” như chính con người thật của chị. Nỗi sầu trần gian, nhưng không vì lòng, lòng vẫn âm ỉ sôi sục trong lòng, chờ dịp bùng nổ:
Xiên đất rêu thành cụm
Đập nát chân mây đá
Với hai câu thơ trên, Hồ Xuân Hương đã phá bỏ thói khoa bảng khoa trương và đạo văn trong văn học bấy giờ. Câu thơ mang sắc thái táo bạo, mãnh liệt xen lẫn chút chân thành, không che giấu niềm khát khao yêu đương. Nàng là một bài thơ – có thể nói là sớm nhất của một người phụ nữ chủ động yêu và đòi quyền được yêu (Thời phong kiến xưa vốn coi thường phụ nữ. Người ta thường coi phụ nữ là những vai phụ yếu ớt, bị động).
Khi đã tự mình siết chặt gân cốt, cố hết sức chống trả, dùng lý trí và nghị lực để đứng dậy, Hồ Xuân Hương lại chùng xuống khi đối diện với chính mình. Cô lại chán nản, chấp nhận số phận trong sự tức giận tột độ. Cô buông tiếng thở dài “tiếc thương cho mình” trong căn phòng trống trải, chăn gối chỉ còn một mình.
Chán xuân rồi lại xuân
Một mảnh tình sẻ chia bé nhỏ!
Giọng thơ ai oán, phẫn uất đã “góp phần” tạo nên cảm giác thèm thuồng tù túng, bức bối, ngột ngạt cùng nỗi cay đắng, chán chường của người si nữ. Tuy nhiên, càng đau khổ, Hồ Xuân càng bế tắc và cô đơn. Hương càng khao khát được chia sẻ, được hạnh phúc, được yêu và được yêu, vẫn chờ đợi một tình yêu đích thực dù còn trinh nguyên trong tâm hồn: điều mà không sự tàn phá, va chạm của thời gian nào có thể chạm tới. đến hiệu thuốc.
Sự tự tin, cá tính mạnh mẽ, sức sống mãnh liệt dường như bén rễ trong tâm hồn cô. Những sóng gió khắc nghiệt, bão táp của con đường không làm nó chết đi mà dường như càng tiếp thêm động lực để nó đơm hoa, kết trái, tươi tốt hơn.
Tâm sự của bà chính là tiếng lòng, tiếng nói của người phụ nữ lúc bấy giờ. Cô hiểu tâm tư của phụ nữ ngày xưa và cả bây giờ. Khát vọng yêu thương, khát khao vươn lên, khát khao sống hạnh phúc là khát khao của mọi phụ nữ. Nhà thơ chân chính phải đi sâu vào hiện thực để lắng nghe tâm hồn thời đại. Hồ Xuân Hương làm con diều này rất thành công. Chủ đề về cuộc sống, địa vị và khát vọng cái đẹp của người phụ nữ là sợi chỉ đỏ xuyên suốt hầu hết các tác phẩm của bà. Tiếng nói và hành động của cô đã giúp mở đường cho phong trào giải phóng phụ nữ. Với biệt tài như vậy, không ngạc nhiên khi Hoàng Trung Thông viết:
Ai xấu hổ cúi đầu,
Ai thích nghĩ lâu.
“Bà chúa thơ Nôm” – Hồ Xuân Hương đã giữ một vị trí quan trọng trong thơ ca Việt Nam và trong lòng bạn đọc yêu thơ hôm nay và mãi mãi.