Phân tích bài viết Dịch bệnh và thuốc lá của Nguyễn Khắc Viện

Dạy

Đề bài: Phân tích – Bình luận bài Bàn về dịch, thuốc lá của Nguyễn Khắc Viện.

Phân công

Qua bài Thông tin về Ngày Trái đất năm 2000, các nhà khoa học đã cảnh báo chúng ta một nguy cơ gây ô nhiễm môi trường là việc sử dụng bao bì ni lông bừa bãi. Nhưng còn nhiều tệ nạn khác cần cảnh báo, thậm chí cần báo động. Một trong những tệ nạn đó là “nghiện thuốc lá”. Đọc bài Bàn về dịch, hút thuốc của bác sĩ – nhà văn hóa Nguyễn Khắc Viện – chúng ta càng được cảnh báo về một vấn đề thiết yếu trong đời sống mỗi người. Đây là một bài văn thuyết minh, kết hợp các luận cứ khoa học rất rõ ràng, mạch lạc. Từ nhan đề của văn bản đến bố cục, dẫn chứng, giải thích, lập luận, đặc biệt là hai cụm từ (một ở đầu, một ở cuối), tác giả vừa vạch ra những nguy hiểm vừa bày tỏ sự kinh hoàng, lên án gay gắt. của chứng nghiện thuốc lá. Lấy ra hai cụm từ độc đáo trong bài viết, có thể coi đây là những hồi chuông báo động khẩn cấp về nạn nghiện thuốc lá mà mỗi khi nghĩ đến ai cũng rùng mình, hoảng sợ: dịch bệnh, thuốc lá, báo động ngôn ngữ… nghĩ mà kinh hoàng!

Âm thanh báo động đáng sợ đó thể hiện ngay từ tiêu đề bài viết. Tác giả sử dụng từ “thuốc lá” để thay thế cho “nghiện thuốc lá tồi tệ”. Đặt “thuốc lá” sau từ “đại dịch” là so sánh nghiện thuốc lá như một căn bệnh có đặc điểm dễ lây lan như “tả”, “cúm”… Chứ không viết “đại dịch thuốc lá”. nhưng lại viết “Dịch bệnh…”, một từ thường dùng để chửi rủa, hơn nữa, đặt dấu phẩy giữa “dịch bệnh” và “thuốc lá” như một biện pháp tu từ, người viết đã bộc lộ cảm xúc, sự tức giận. vừa đáng sợ. Ta có thể hiểu ẩn ý sâu xa của nhà văn như thế này: “Thuốc lá! Mày là thứ bệnh dịch, đáng ghét, cần phải tiêu diệt”. Và tiếp theo, ngay câu mở đầu (từ câu đầu tiên đến “…thậm chí tệ hơn AIDS”), hồi chuông cảnh báo đã trực tiếp vang lên. Từ tin vui nhân loại đã gần như tiêu diệt được bệnh dịch hạch, nhà văn nói về đại dịch AIDS, rồi như một hồi còi dài với câu văn đầy trăn trở: “…nhiều nhà khoa học sau hàng chục năm kinh nghiệm và hơn 50.000 nghiên cứu đã gióng lên hồi chuông báo động: Đại dịch thuốc lá đang đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe và tính mạng con người hơn cả căn bệnh thế kỷ AIDS Đúng là hồi còi báo động khiến người đọc, người nghe khiếp sợ Bởi tác giả đã đặt đại dịch thuốc lá ngang với AIDS, đã sử dụng con số hơn 50.000 nghiên cứu sau hàng chục năm của các nhà khoa học nhằm nhấn mạnh tính liên quan và tầm quan trọng của thông tin. Tuy là một bài văn khoa học, giải thích nhưng cách dùng từ, đặt câu của tác giả khá tinh tế, phần nào thể hiện được cảm xúc của người viết và gửi gắm đến người đọc người đọc.

Cảnh báo đáng sợ đó được triển khai, khi âm thanh lan truyền khắp thân thẻ và đi đến phần kết luận. Sau khi mở đầu bài viết về hiểm họa của nạn dịch thuốc lá trong xã hội ngày nay, tác giả chuyển ý nói về việc chống giặc của tổ tiên: “Xưa Trần Hưng Đạo răn vua: Nếu giặc đánh như vũ bão. , anh ấy sẽ không đáng sợ, đáng sợ là loài gặm nhấm như tằm ăn dâu”. Viết như vậy nghĩa là sao? Có lẽ, mượn lời người xưa để bàn về binh pháp, bác sĩ Nguyễn Khắc Viện đã nhấn mạnh đến sự nguy hiểm và phá hoại của thói nghiện thuốc lá. Cụ thể: nghiện thuốc lá nguy hiểm như giặc cướp, giặc ngoại xâm. Thuốc lá hủy hoại đời người như con tằm gặm lá dâu. Với việc tằm ăn lá dâu, chúng ta có thể thấy, có thể cho phép hoặc ngăn chặn. Còn thuốc lá, nó hủy hoại chúng ta bằng cách gặm nhấm âm thầm, ngấm ngầm, từng giờ, từng ngày một cách không nhìn thấy và không dễ gì dứt ra được. Câu mở đầu thân bài thực sự là một hồi còi cảnh báo chúng ta rằng thuốc lá là kẻ trộm, thuốc lá gặm nhấm sức lực và tâm hồn, đạo đức làm người, của mỗi chúng ta.

Đầu tiên.Trước hết, thuốc lá gặm nhấm cơ thể, sức lực của người hút, người nghiện. Tác giả chỉ rõ: “Khói thuốc lá chứa nhiều chất độc, thấm vào cơ thể”. Với bài giảng của một nhà khoa học, một bác sĩ tài ba, tác giả giải thích và phân tích chi tiết về tác hại của khói thuốc lá đối với các bộ phận trong cơ thể người hút và người nghiện. Sau mỗi phần giải thích là phần tóm tắt, nhấn mạnh tác hại của thuốc lá đối với con người. Nào là “gây ho hen và sau nhiều năm gây viêm phế quản”, nào là “sức khỏe người hút ngày càng sa sút”. Lại hỏi bệnh viện K, bác sĩ bệnh viện thông báo: “trên 80% ung thư vòm họng và ung thư phổi là do thuốc lá”, đến Viện Tim mạch, cũng nghe viện trưởng nói: “Ni-cô-tin của thuốc lá gây ra động mạch co thắt lại gây ra các bệnh hiểm nghèo như cao huyết áp, tắc động mạch, nhồi máu cơ tim… Người ta từng phát hiện những người 40-50 tuổi đột tử vì nhồi máu cơ tim… nhìn khối u ghê tởm mới nhận ra tác hại khủng khiếp của thuốc lá…”. Trong một câu văn ngắn gọn khoa trương lạnh lùng, tác giả đã dùng hai từ thể hiện sự ghê tởm và ghê tởm khiến người đọc không khỏi rùng mình. Đó là báo động cấp 1.

2.Tiếp đến là báo động cấp độ 2: thuốc lá gặm nhấm cơ thể và sức khỏe của những người xung quanh. Để báo động điều này, tác giả sử dụng lí lẽ, luận cứ giản dị nhưng đầy sức thuyết phục. Trích lời con nghiện: “Hút thuốc, tôi bệnh, để tôi yên”, tác giả “đấu tố” luôn: “Hút thuốc là quyền của bạn, nhưng bạn không có quyền đầu độc những người xung quanh mình… Hút những người bên cạnh anh ta cũng hít phải khói thuốc độc hại. Điều này đã được chứng minh qua hàng ngàn công trình nghiên cứu. Rõ ràng người hút thuốc lá và người hút thuốc không chỉ đầu độc bản thân họ mà còn cả những người xung quanh. Những người xung quanh họ là ai? Đó là vợ con, bạn cùng phòng, những người tiếp xúc với người nghiện, họ hít phải khói thuốc, ngộ độc, cũng đau tim, viêm phế quản, cũng ung thư,… Và “Tội nghiệp đứa bé còn trong bụng mẹ, chỉ vì có người hút thuốc ngồi cạnh mẹ mà thai nhi bị bệnh. trúng độc thì mẹ sinh non, con sinh ra suy nhược. Hút thuốc cạnh phụ nữ có thai là một tội ác”. Các từ láy, tội nghiệp, tội ác… được đặt xen kẽ trong đoạn văn vừa nhấn mạnh sự nguy hiểm của thuốc lá vừa thể hiện thái độ nghiêm khắc đối với người hút thuốc lá. Kiến thức khoa học, kết hợp các phương pháp lập luận và biểu cảm ngôn ngữ làm cho đoạn văn sinh động, có sức thuyết phục.

3.Một bước cao hơn nữa là thuốc lá gặm nhấm tâm hồn, lối sống của con người, nhất là thế hệ trẻ. Cha, anh, chú, thím hút thuốc không những đầu độc cơ thể mà còn làm gương xấu cho con cháu. Tác giả nói đến đó rồi dẫn ra số tiền mà teen Âu Mỹ và teen Việt Nam mua bao thuốc lá và nhấn mạnh: “Hút thì phải hút, chỉ có cách là trộm… bia rồi mới đến ma túy. con đường phạm tội bắt đầu từ điếu thuốc. Người lớn hút thuốc… đang đẩy con cái vào con đường phi pháp.” Ở đây, tác giả tập trung phê phán người lớn để thêm phần báo động về nạn nghiện thuốc lá. Nhưng thế hệ trẻ, học sinh cấp 2, cấp 3 chúng ta cũng cần biết lắng nghe để giữ mình, không nên đổ lỗi hoàn toàn cho người lớn. Bởi vì, người lớn hút thuốc làm gương xấu trước mặt con trẻ, nếu con cái ý thức được điều xấu đó mà không lao vào học hỏi thì hút thuốc cũng không dỗ được tác giả đang hoành hành, ác độc. Có thể nói, tiếng còi của TS Nguyễn Khắc Viện về nghiện thuốc lá, tác hại và tác hại của thuốc lá mỗi lúc một cao hơn, thấm sâu hơn vào lòng mọi người. .

Cuối bài, giọng điệu dịu đi một chút để thông báo về các chiến dịch chống thuốc lá ở nhiều nước trên thế giới. Tác giả đưa ra những con số cụ thể tên nước cụ thể với những yêu cầu, khẩu hiệu cụ thể. Từ đó, so với nước ta, vị bác sĩ, nhà khoa học hết mực yêu thương nhân dân, luôn lo lắng cho tương lai của đất nước ấy đã thốt lên những lời đau xót: “Nước ta… còn nghèo đói, bệnh tật nhiều. do vi khuẩn và ký sinh trùng gây ra, nay… lây nhiễm các bệnh liên quan đến thuốc lá, sốt rét, phong, lao, tiêu chảy chưa giải quyết, ôm lấy đại dịch thuốc lá này. Đã đến lúc mọi người cùng đứng lên chống lại và ngăn chặn đại dịch này.” Đoạn văn không chỉ giải thích và thông báo khoa học mà đã chuyển sang lời kêu gọi mạnh mẽ. Cuộc báo động đã trở thành lời kêu gọi chiến đấu khẩn trương và quyết liệt. Tác giả vừa biểu cảm – “nghĩ đến lại thấy rùng mình, trong cơn mê thuốc lá, nghiện thuốc lá, vừa thôi thúc, thôi thúc người đọc. Đọc đến dòng cuối cùng, nhất là câu khẩu lệnh: “Đã đến lúc mọi người phải đứng lên chống và ngăn chặn nạn dịch này”, lòng chúng tôi bồi hồi, chân tay không khỏi… ngứa ngáy. ngáy ngủ. Tiếng chuông báo động ở đầu bài nay đã chuyển thành tiếng kêu cứu.

Tóm lại, giống như bệnh dịch, nghiện thuốc lá rất dễ lây lan và gây tổn thất lớn cho sức khỏe và tính mạng con người. Nhưng nghiện thuốc lá còn nguy hiểm hơn bệnh dịch hạch. Nó gặm nhấm sức khỏe con người nên không dễ nhận biết, nó gây ra nhiều tác hại cho cuộc sống gia đình và xã hội, mọi người hãy tìm mọi cách để chống lại nó, ngăn chặn nó. Muốn vậy, chúng ta cần quyết tâm lớn, tinh thần tự giác cao và biện pháp căn cơ hơn là phòng chống dịch.